Yaş sebze meyve üretimi 45 milyon ton civarında olan Türkiye Avrupa pazarlarına yaptığı ihracatta analiz sorunu yaşıyor. AB'nin giriş kapısı konumundaki Bulgaristan'da yapılan denetim ve analizlerde ürünlerde pestisit kalıntılarına rastlanması Antalya merkezli faaliyet yürüten ihracatçıları büyük sıkıntıya soktu. Türkiye'nin toplam yıllık üretiminin yüzde 30'unu gerçekleştiren bölgenin en güçlü ihracatçı örgütü olan Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB)'de konu hakkında Genel Sekreter Güliz Akel Çetinkaya yönetiminde yapılan toplantıda sorun ihracatçı firma temsilcileri tarafından enine boyuna tartışıldı.
Antalya Tarım İl Müdürü Gökhan Karaca'nın da bulunduğu ve moderatörlüğünü yaptığı görüşmelerde il genelinde ihracatçıların alarma geçtiği ve iade edilen ya da imhası istenen ürünler nedeniyle büyük maddi zararların oluştuğu, madde kalıntısı bulgularının yaşandığı yurtdışı analiz sorununda çözümün üreticinin daha sıkı denetlenmesinde olduğu tespiti yapıldı. Yaş meyve sebze sektörüne ilişkin bilgi paylaşımında bulunmak ve hızlanan ihracat sezonu kapsamında sektörün genel durumunu değerlendirmek amacıyla düzenlenen Yaş Meyve Sebze Sektörü Sezon Öncesi Değerlendirme Toplantısı'na Antalya Zirai Karantina Müdür Yardımcısı Çetin Algün, Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Necdat Sin, BAİB URGE ve Dış İlişkiler Şube Müdürü Nedret Tosun da katıldı. Zirve niteliğindeki toplantıda ihracatçı firmalar ve gümrük müşavirleri tarafından sektöre dair yaşanan sorunlar dile getirilirken sektörle ilgili çeşitli STK temsilcilerinin de katıldığı ve sanal ortamda gerçekleştirilen toplantıda iç piyasacıların ihracatçılara denetim ve şeffaflık konusunda engel çıkardığı belirtildi. İhracatçılara Avrupa sınırları girişinde ürün kontrollerinin en üst seviyeye çıkarıldığı bilgisi verilen toplantıda sıklık oranı 5'ten 10'a çıkarılan peşpeşe analiz nedeniyle ellerinin kollarının bağlandığı vurgusu yapılırken, özellikle biberde ihracata sevkedilen ürünün sadece yüzde 5'ine onay alınabildiği, iade oranının neredeyse yüzde 95'e yaklaştığı söylendi. Bu sorun nedeniyle ihracat sezonuna şok ile başlandığı vurgusu yapılan görüşmede önceleri analiz yapılmayan ürünlere bile uygulama yapıldığı işlem sayısının ise 4'e çıktığı belirtildi. Sorunun aşılması için ortak bir yapı inşa edilmesi ve ihracatçı firmaların güçbirliği yapması istenen toplantıda Türkiye içi analizlerin ücretsiz olması gerektiği belirtildi. Çiftçinin kendileri üzerinden denetlenmeye çalışıldığını belirten ihracatçılar bu sorunu ihracatçının çözemeyeceğini çözümün üreticinin denetlenmesinde ve izlenebilirliği sağlayabilecek bir sistem inşa etmekte olduğunu belirttiler. Dünyanın en hızlı sebze-meyve borsası konumundaki Antalya'da yaşanan analiz sorununun küçük işletmelerden ve üreticiden kaynaklandığına dikkat çekilirken bakanlığın bu konuda acil bir çalışma yapması istendi. Pozitif ayrışmalar yaşandığı belirtilen sektörde kontrollü alım yapmanın sıkıntıyı gidereceği ifade edilirken birlik bünyesindeki işlemlerde analize bir dönemde yaklaşık 200 milyon euro para ödendiğine dikkat çekildi. Aylık analiz ortalamasının en az 1000 rakamına ulaşması gerektiği ifade edilen toplantıda bu konuda BAİB'e ek bütçe verilmesi de gündeme taşındı. İhracatçının analiz için gece başvurularında problem yaşandığı da ifade edilen toplantıda üreticinin ürün ilaçlamasında hangi ürüne kaç doz uygulama yapacağını bilmesine rağmen sınırları zorladığı belirtildi. Firma başına ayda az 20 bin lira ön analiz ücretinin ödendiğini ifade eden ihracatçılar bu sıkıntıyı aşmak için izlenebilirliği sağlamanın şart olduğu konusunda ortak görüş ifade ederken daha önce Brüksel'den denetime gelen uzmanların ürünlerdeki ilaç kalıntısı konusunda uyarıda bulunduğu ve Avrupa pazarlarının Türk biberine kapanabileceği noktasında görüş belirttiği vurgulandı. Yapısal sorunların bulunduğu ve ihracatta zamanla yarışılan sektörde analiz çelişkisinin aşılması için izlenebilirliğin ve şeffaflığın şart olduğu, bunun için de sistemin yeniden düzenlenmesi gerektiği tespiti yapılan toplantıda analizlerin ücretsiz olması da istendi. Amacın bağcıyı dövmek değil üzüm yemek olması gerektiğini söyleyen ihracatçı firmaların temsilcileri üretici Kayıt defteri konusunda ciddi sıkıntılar olduğunu dile getirdiler. Çiftçinin defter vermemesi (ÇKT) durumunda ürün alınmamasının istendiği sanal toplantıda söz alan işletme sahipleri yüzde 10'dan 25'e çıktığını belirttikleri biber analiz oranının yetersiz kaldığını ifade ederken canlarının yandığını, ilaç kalıntısının kendilerini büyük sıkıntıya soktuğunu sorunun kaynağında yani serada, bağda, bahçede çözülmesini istediler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder