Bosna Hersek için Birleşmiş Milletler’e iç savaş uyarısı

Savaşın yaralarını hâlâ saramayan Bosna-Hersek’te Sırp lider Dodik’in 'ayrı ordu kurma' açıklaması siyasi krize yol açtı. Dodik’e tepki yağarken Birleşmiş Milletler iç savaş ve bölünme tehlikesi uyarısı yaptı. Bosna Hersek'in Birleşmiş Milletler (BM) Yüksek Temsilcisi Christian Schmidt, BM için hazırladığı raporda, ülkedeki Sırpların kendi ordularını kurma tehdidinde bulunduğunu, bunun gerçekleşmesi durumunda ülkenin iç savaşa sürükleneceğini belirtti.

Bosna-Hersek'te Devlet Başkanlığı Konseyi'nin Sırp üyesi Milorad Dodik'in "kendi ordularını kurmaya" yönelik açıklamaları savaşın yaralarını hâlâ saramamış ülkede tansiyonu yükseltti. 1992-1995'te yaşanan savaşı sonlandıran Dayton Barış Antlaşması'nın aslına dönülmediği takdirde ülkedeki iki entiteden biri olan Sırp Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını ilan edeceğini söyleyen Dodik’in sözleri kriz yaratırken Boşnak siyasetçilerin yanı sıra Bosnalı Sırp muhaliflerin Dodik'e tepkisi sürüyor. Bosna Hersek'in Birleşmiş Milletler (BM) Yüksek Temsilcisi Christian Schmidt ise ülkenin "bölünme tehlikesiyle karşı karşıya" olduğunu söyledi. The Guardian'da yer alan habere göre, BM için bir rapor hazırlayan Schmidt, ülkedeki Sırpların kendi ordularını kurma tehdidinde bulunduğunu, bunun gerçekleşmesi durumunda ülkenin iç savaşa sürükleneceğini belirtti. Alman temsilci Schmidt, Bosna'nın varlığının "savaş sonrası dönemin en büyük tehdidi altında" olduğunu kaydetti. Bosna ulusal güvenlik güçleriyle Bosnalı Sırp polisler arasında çatışma yaşanmasının olası olduğunu söyleyen Schmidt, çatışmaların çıkması durumunda ülke içindeki uluslararası güçlerin varlığının da BM tarafından yeniden değerlendirilmesi gerekeceğini sözlerine ekledi.

SIRPLAR DA TEPKİLİ

Bosnalı Sırp muhalifler Dodik’e görevi bırakma çağrısı yaptı, söz konusu adımın bazı skandalların üzerini örtmek için atıldığı belirtildi. Sırplar, Dodik’in aldığı kararlar nedeniyle Bosna Hersek'te yaşayan Sırp nüfusunun yalnızlaştırılacağı uyarısında bulundu.
Devlet yetkilerini çıkarları için kullanmakla suçlanan Dodik'in Devlet Başkanlığı Konseyi üyeliği de tartışılıyor. Dodik, geçtiğimiz ay yaptığı açıklamada, devlet düzeyindeki kurumlardan ve ulusal ordudan çekilerek kendi ordularını kurma niyetleri olduğunu söylemişti. Dodik, ayrıca Bosna ordusunun Sırp Cumhuriyeti bölgesinden çekilmeye zorlayacaklarını açıklamıştı.
Dodik ve Sırp yetkililerin, eski BM Yüksek Temsilci Valentin Inzko'nun 23 Temmuz'da soykırım inkarını suç sayan bir yasa çıkartmasını boykot etmeleri kararıyla başlayan siyasi kriz, Dodik'in ayrılıkçı söylemleriyle yeni bir aşamaya evrilirken ülkeyi oluşturan Hırvat, Boşnak ve Sırp’lar endişeli. 1 Mart 1992'den 14 Aralık 1995'e kadar süren Bosna savaşında yüz binlerce kişi yaşamını yitirdi, milyonlarca kişi de göç etmek zorunda kaldı. Savaşı sona erdiren Dayton Anlaşması Boşnak lider Aliya İzzetbegoviç, Yugoslav lider Slobodan Milošević ve Hırvatistan Devlet Başkanı Franjo Tuđman tarafından 21 Kasım 1995'te ABD'nin Dayton kentinde imzalandı. 14 Aralık 1995 tarihinde de resmen yürürlüğe girdi. Anlaşma ile Bosna-Hersek kantonlara bölündü, ülkenin yüzde 49'unu Sırp Cumhuriyeti, yüzde 51'ini Bosna-Hersek Federasyonu'nun kontrol etmesi öngörüldü.