SOFYA - MOSKOVA HATTINDA YÜKSEK GERİLİM

Sovyetler Birliği döneminde Moskova’nın en yakın müttefiki olan Bulgaristan ile Rusya arasındaki gerilim artarak devam ediyor. Aylardır devam eden karşılıklı yaptırımlara bir yenisi daha eklenmek üzere. Bulgaristan Dışişleri Bakanı Ekaterine Zaharieva, ülkedeki iki Rus diplomatın sınır dışı edilebileceğini açıkladı. Basın toplantısı düzenleyen Zaharieva, "Rus büyükelçiye nota vereceğiz ve bu iki kişiyi ‘persona non grata’ yani istenmeyen adam ilan edeceğiz" dedi.

Konu hakkında Bakan Zaharieva’yı toplanan deliller hakkında bilgilendiren Başsavcı İvan Geşev ise Bulgaristan basınına yaptığı açıklamada iki Rus vatandaşının Bulgaristan topraklarında istihbarat faaliyetleriyle ajanlık yaptığını ortaya koyacak delillere sahip olduklarını söyledi. Söz konusu iki Rus vatandaşının diplomatik dokunulmazlığa sahip olduğu, diplomatlardan birinin Rusya Federasyonu’nun Sofya Konsolosluğu’nda 1. müşavir olarak akredite edildiği, bu diplomatın 2017 yılından bu yana Bulgaristan seçim süreçleri ve sistemi hakkında bilgi ve istihbarat topladığı iddia ediliyor. Ajanlıkla suçlanan ikinci Rus diplomatın ise, Ticaret Müşavirliğinde görevli olduğu ve 2018’den beri enerji ve enerji güvenliği hakkında bilgi topladığı ve elde ettiği bilgileri Moskova’daki istihbarat dairesine gönderdiği belirtiliyor. Söz konusu iki diplomatın diplomatik dokunulmazlıklarından dolayı açılması düşünülen davalar ertelenirken sınırdışı kararının ne zaman uygulanacağı merak konusu oldu. 

AYLARDIR SÜREN DİPLOMATİK SAVAŞ

Bulgaristan ile Rusya arasında diplomatik gerginlik devam ederken, geçtiğimiz aylarda da

Bulgaristan'daki ‘Rusya Hayranları’ isimli bir sivil toplum kuruluşunun başkanı olan Nikolay Malinov, Rusya lehine casusluk yapmakla suçlanmıştı. Ana muhalefetteki Bulgaristan Sosyalist Partisinin (BSP) yayın organı Duma'nın da eski yayıncısı olan Malinov, gözaltına alındıktan sonra 50 bin leva (25 bin avro) kefaletle serbest bırakılılmıştı. O tarihte Sofya, Breznik ve Pernik şehirlerinde Malinov ile ilişkili 11 adreste arama yapılmış  aramalarda Malinov'un yazdığı ve Bulgaristan'ın jeopolitik rotasını Rusya'ya çevirmesini öneren "Bulgaristan İçin Gerekli Olan Yeni Jeopolitik Oryantasyon Değişimi" başlıklı bir rapor ile bazı dokümanlara el konulmuştu. Bulgaristan İçişleri Bakanı Mladen Marinov ile Cumhuriyet Başsavcısı Sotir Tzatzarov, düzenledikleri ortak basın toplantısında, Malinov'un suçlu bulunması durumunda 15 yıla kadar hapis cezası alabileceğini belirtmişlerdi.

Malinov'un Rusya'daki ‘Rusya Stratejik Araştırmalar Derneği’ ve ‘Çift Başlı Kartal Topluluğu’ isimli iki sivil toplum kuruluşuyla temasta olduğunu belirten Tzatzarov, Rus istihbaratının eski bir ajanı olan Rusya Stratejik Araştırmalar Derneği Başkanı Leonid Reşetnikov'a 10 yıl Bulgaristan'a giriş yasağı getirildiğini açıklamıştı. Reşetnikov ise konuya ilişkin sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "Amerikalıların Bulgaristan'da Rus casusları avı başlattığını" öne sürmüştü.

CUMHURBAŞKANI HÜKÜMETE YÜKLENDİ

Bu arada, Rusya yanlısı BSP'nin adayı olarak 2016'da cumhurbaşkanı seçilen Rumen Radev, ise başsavcılığın girişimlerine tepki göstererek, Rusya lehine casusluk suçlamalarını alakasız ve kabul edilemez bulmuştu. AB ve NATO yanlısı hükümeti de eleştiren Cumhurbaşkanı Radev, "İktidardakiler, içine battıkları zor sorunlarına çözüm ararken, panik içinde halkta cepheleşme yaratacak düşman göstermeye çalışıyorlar." ifadesini kullanmıştı.

GERGİNLİK NASIL BAŞLADI?

Bulgaristan ile Rusya arasındaki diplomatik gerginlik, Rusya'nın Sofya Büyükelçiliği tarafından 9 Eylül'de açılan "Doğu Avrupa'nın Nazi Rejiminden Kurtuluşunun 75. Yıl Dönümü" isimli fotoğraf sergisi nedeniyle başlamıştı. Rusya'nın Sofya Büyükelçisi Anatoliyi Makarov'un açtığı ve arşiv fotoğraflarının yer aldığı sergiye ilişkin açıklama yapan Bulgaristan Dışişleri Bakanlığı, "Kızıl Ordu süngülerinin Bulgaristan'a yarım yüzyıllık komünist diktatörlük getirdiğini" ifade etmiş, Rusya'nın Sofya Büyükelçiliğinden bu açıklamaya tepki gelmişti.

Bulgaristan da bu gelişmeler yaşanırken Rusya ise Bulgaristan'ın Bulgaristan'ın Moskova Büyükelçisi Atanas Krastin'i sınırdışı etme kararı alarak Krastin’in diplomatik teamüller gereği, 24 saat içinde Rusya'yı terk etmesini istemişti. Söz konusu karar, Bulgaristan hükümetinin Rusya'nın Sofya Büyükelçiliğinde görevlendirilen Savunma Ataşesine vize vermemesinin ardından gelmişti. Sovyetler Birliği döneminde Moskova'nın yakın müttefiki olan Bulgaristan, daha önce de  'casusluk' suçlaması ile bir Rus diplomatı sınır dışı etmişti.