BRTK'DAN GAGAVUZYA’DAKİ KAN KARDEŞLERİMİZE CUMHURİYETİMİZİN 100. YIL ANISINA ÖZEL PROJE

Balkan Rumeli Türkleri Konfederasyonu’nun yetkilileri yurtdışı çalışmalarına bir yenisini daha ekleyerek bu güne kadar konfederasyon olarak hiç iletişim kurmadıkları bir ülke olan Moldova’yı ziyaret edip Gagavuz Türkleri ile bir araya geldi. Gagavuz Özerk Cumhuriyeti’nin 25. Kuruluş yıldönümü etkinliklerine katılan Sabri Mutlu başkanlığındaki heyet bu kapsamda Gagavuzya Başbakanı İrina Vlah ile bir görüşme gerçekleştirdi. Adeta gönül tellerine dokunulan ziyarette birçok konuda proje oluşturulurken önümüzdeki aylarda Gagavuzya’daki gençleri Türkiye’ye getirme kararı da alındı. Kıpçak Belediye Başkanı Oleg Garizan ve Tomai (Tomay) Belediye Başkanı Fyödor Topçu’nun da desteklerini açıkladığı çalışma ile Başta Bulgaristan olmak üzere Yunanistan ve Makedonya’da yaşayan Gagavuz gençlerin de dahil edileceği proje tam bir kültür turu niteliğinde. Türk gençleri ile kaynaşmanın da sağlanacağı ziyaret programı Edirne’den başlayacak. Edirne valiliği başta olmak üzere birçok kamu kurum ve kuruluşu ile STK’nın destek verip işbirliği yapacağı proje Balkan ve Rumeli Türkleri Konfederasyonu’nun (BRTK) koordinasyonu ile hayata geçecek. Edirne ziyaretinin ardından sırasıyla Çanakkale, Bursa, Söğüt, Ankara ve İstanbul’daki tarihi ve kültürel alanlar ile mekanların gezilip tanıtılacağı proje dışında Gagavuz gençlerin Türkiye’de eğitilmesi de gündemde.

DUYGUSAL BULUŞMALAR VE KARŞILAMA

Balkan ve Rumeli Türkleri Konfederasyonu ( BRTK)  Başkanı Sabri Mutlu konu hakkında HABERTÜRK’e yaptığı açıklamada bu çalışmaya ‘Balkanlarda Yaşayan Gençleri Kaynaştırma Projesi’ adını verdiklerini belirterek ‘’ Tarihin bizim omuzlarımıza yüklediği sorumluluğun gereğini yerine getiriyoruz. Kan kardeşlerimiz olan Gökoğuz (Gagavuz) soydaşlarımız ile bu güne kadar doğru iletişimi sağlayamadık. Ancak bu durum bundan sonraki süreçte telafi edilecek. Türkiye ve BRTK olarak Gagavuz gençlere el vererek tarihi köprüleri yeniden kuracağız. Onların yüreğindeki sıcaklığı görünce büyük bir duygu seli yaşadık. Özellikle Gagavuz aileleri temsilen bizleri evlerinde ağırlayan Yalama ailesinin fertleri Aliona ile Valeri ve Tomai Lüks Derneği Başkanı Maria Stamat’a sergiledikleri konukseverlikten dolayı minnettarız, Onları unutmamız mümkün değil. Bizleri resmi protokolün dışındaki etkinliklerde de baş tacı ettiler. Evlerinde konuk edildiğimiz kan kardeşlerimizi tarihin karanlığından çekip çıkaracağız. Onlar da büyük Türk tarihinin bir parçası. Dolayısı ile Gagavuz kardeşlerimizi dünya ile buluşturmak, Türkiye ile kaynaştırmak bizim asli görevimiz’’ dedi.

BALKANLARDA YAŞAYAN TÜRK GENÇLERİ 

BRTK’nın Moldova Gagavuz Özerk Cumhuriyeti’ne yaptığı ziyarete BRTK eski Genel Başkanı Zürfettin Hacıoğlu, Akdeniz Balkan Türkleri Federasyonu Başkanı Mükremin Duygun, Edirne Balkan Türkleri Federasyonu Başkanı Erhan Pekkan, Edirne Balkan Türkleri Federasyonu Genel Başkan Yardımcısı Semih Tabaköz, Babaeski Balkan Türkleri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Bilgihan Adıgüzel de katılırken çalışmayı değerlendiren BRTK Yurtdışı İlişkilerden Sorumlu Başkan Yardımcısı ve Akdeniz Balkan Türkleri Federasyonu Başkanı Mükremin Duygun bu proje için çok önceden hazırlık yaptıklarını belirtti. Duygun ziyaret ile ilgili açıklamasında “Cumhuriyetimizin 100. Yılı’nda Balkanlarda yaşayan Türk gençlerini kaynaştırma kararı aldık. Projemiz ile ilgili Gagavuz kardeşlerimizden çok güzel geri dönüşler sağlandı. Yaptığımız görüşmelerde çalışmamızın amacını ifade ettik. Balkanlarda yaşayan Türk gençlerini sırasıyla tüm Balkan ülkelerinde toplayarak kültürel, tarihi ve sosyal değerler hakkında bilgilendireceğiz, kaynaşmalarını sağlayacağız. Onlara STK’larımızın çalışmaları başta olmak üzere sivil toplum kuruluşlarının yönetimi hakkında bilgi aktararak ülkeler arası genç bir köprü kuracağız. Projemizin hayata geçmesi için Balkan ülkelerindeki STK’ların desteklerini almak üzere daha önce de Makedonya, Batı Trakya, Bulgaristan ve Romanya’yı ziyaret etmiştik” dedi.   

GAGAVUZYA VE GAGAVUZ TÜRKLERİ

Gagavuzya, veya Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi, Moldova'ya bağlı bir özerk devlet. Ülkeye ismini veren Gagavuzlar Oğuz Türkü kökenlidir ve Gagavuz kelimesinin Gök-oğuzdan türediği düşünülmektedir. Paul Wittek'e göre Gagavuz kelimesi Anadolu Selçuklu Hükümdarı II. İzzeddin Keykavus ile de bağlantılıdır.Şu an yaklaşık 250 bin Gagavuz, eski SSCB topraklarında yerleşiktir. Büyük bir kısmı Moldova güneyindeki Bucak yöresinde yaşamaktadır. Gagavuz köyleri Ukrayna’daki Odesa ve Zaporojye illerinde, Romanya, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Kabardey’da yer almaktadır. Moldova’da “Gagavuz Cumhuriyeti” dışında, Kişinev’de 8.000, Bender’de 1.600 ve Dinyester nehrinin kuzey yakasında 3.300, Balkanlar’daki Bulgaristan ve Yunanistan’da yaklaşık 20 bin Gagavuz yaşamaktadır.Gagavuzlar Ortodoks Hıristiyan kökenli etnik Türklerdir. Bizans yazılı kaynaklarında Oğuzlar 11. yüzyılda Tuna nehrini geçip Balkanlardaki Makedonya, Paristrione, Yunanistan ve Bulgaristan’da yerleşen göçebe boyları olarak kaydedilmiştir.11. yüzyılda Balkanlara göç eden Gagavuzlar Ortodoks Hristyanlığını kabul etmişler ve daha sonra Osmanlı yönetimi altında kalmışlardır. 18. ve 19. yüzyıllarda Balkanlarda başlayan ve bağımsız olma hedefini güden hareketler sırasında Bulgarların baskısına dayanamayan Gagavuzlar, 1750-1846 yılları arasında Tuna nehri üzerinden Rusya’ya göç etmişler ve Tuna bölgelerine (1769-1791) ve Besarabya’ya (1801-1812) yerleşmişlerdir. Moldova’da yaşayan ve Türkçe konuşan, Ortodoks Hıristiyan Gagavuz halkının bir bölümü 19. yüzyılın başında Türk – Rus savaşları sırasında Bulgaristan’dan Moldova’ya gelmiş ve 1906 yılındaki 15 günlük bağımsızlık dönemi dışında, sırasıyla Rus, Romen ve Sovyet yönetimi altında yaşamışlardır.Çok sayıda tarihçi, etnograf ve dil uzmanları 13. yüzyılda Dobruca topraklarında idari merkezi Korbuna şehri olan “Dobruca Prensliği” veya “Uzi Eyalet” adı altında kurularak iki yüzyıldan fazla yaşamış devlete sahip olan Gagavuzları Türk Dünyası’nın en orijinal halklarından biri olarak kabul etmektedirler.Köylülerin ayaklanması sonunda Komrat Cumhuriyeti’nin ilan edildiği 1906 yılındaki 15 günlük bağımsızlığın dışında Gagavuz halkı, Rusya İmparatorluğu, Romanya, Almanya (II. Dünya Savaşı döneminde) ve Sovyetler Birliği’nin egemenliği altında kalmıştır.Sovyetler Birliği’nde demokrasiye yönelik değişikliklerinin başlatıldığı 1980’lerin sonunda Gagavuz aydınları çevresinde yer alan millî bilinç yayılmaya başlamış olup Gagavuzların kültür ve ekonomik sorunlarının mevcudiyetini ileriye sürme imkânı ortaya çıkmıştır. Gagavuz aydınlarının faal üyeleri, diğer etnik azınlıklarının gayretlerini de birleştirip 1988 yılında “Gagavuz Halkı Hareketi”ni kurmuşlardır.1989 Mayıs ayında ilk kongresini yapan “Gagavuz Halkı” adlı hareket, güney Moldova’da başkenti Komrat olmak üzere kurulacak özerk Gagavuz Cumhuriyeti’nin kendi kültürel ve ekonomik işlerini büyük ölçüde kontrol etmekle birlikte, yine Moldova’ya bağlı özerk bir yönetim talebiyle ilk önemli çıkışını yapmıştır.Gagavuzca veya Gagauzca, çoğunluğu Moldova'daki Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde yaşayan Gagavuzların konuştuğu dildir. Yaklaşık 300.000 kişi tarafından konuşulur. Gagavuzca, Oğuz grubuna bağlı Türk dilidir. Altay dil ailesi içinde yer alır. Batı Oğuz Grubu’ndandır. Ukrayna tarafından onaylanmış bir azınlık dilidir.

 Alan: 1.832 km²Nüfus: 134.535 (2014)Başkent: KomratResmî diller: Gagavuzca, Rumence, RusçaPara birimi: Moldova LeyiTuristik yerler: Komrat, Cadır, Lunga, Valkaneş, Kongaz, Beșalma, Avdarma, Kıpçak, Baurçu, Beşgöz, Haydar, Lacul Taraclia

(SÖZCÜ - VİKİPEDİ) 
http://old.qha.com.ua/tr/turk-dunyasi/gagavuzya-baskani-irina-vlah-tan-turkce-yeni-yil-mesaji/175891/