Sofya - Ankara hattında diplomatik kriz

Uğur EMİROĞLU

Angel ANGELOV

Türkiye ile Rusya arasında yaşanan uçak düşürme krizinin ardından şimdi de Sofya – Ankara hattında ‘persona non grata’  (istenmeyen diplomat) savaşı patlak verdi. Bulgaristan Türkiye’nin Burgaz Başkonsolosluğu’nda görevli ataşe Uğur Emiroğlu’nun 72 saat içinde Bulgaristan’ı terk etmesini isterken, Türkiye İstanbul Başkonsolosu Angel Angelov’a kapıyı gösterdi

Hak ve Özgürlükler Partisi (HÖH) ’nde yaşanan tartışma ve akabinde meydana gelen bölünme sonucu Bulgaristan siyasetindeki Türkiye gündemi karşılıklı ‘istenmeyen diplomat’ notaları ile Ankara - Sofya savaşına dönüştü. Üyelerinin çoğunluğunu Türklerin oluşturduğu Hak ve Özgürlükler Partisi (HÖH) ’nde yaşanan bölünmenin tetiklemesiyle HÖH’ün Bulgaristan Meclisi’nde verdiği araştırma önergesinde Türkiye’nin Bulgaristan’ın içişlerine karıştığını iddia etmesi dost ve komşu iki ülkenin arasını açtı. Bu gelişme ve Bulgaristan kamuoyunda haftalardır yaşanan tartışmalar üzerine önceki gün Türkiye’nin Sofya Büyükelçisi Süleyman Gökçe kamuoyuna açıklama yapmıştı. Gökçe’nin Türkiye’nin Bulgaristan’ın içişlerine karışmasının sözkonusu olamayacağını belirtmesine rağmen Bulgar hükümeti, Türkiye’nin Burgaz Başkonsolosluğu’nda görevli ataşe Uğur Emiroğlu’nu 'istenmeyen adam' ilan ederek 72 saat içinde Bulgaristan’ı terk etmesini istedi. Ankara ise bu duruma sessiz kalmayarak tepkisini Bulgaristan’ın İstanbul Başkonsolosu Angel Angelov üzerinden verdi. Bulgaristan basınında yer alan haberlere göre Türk hükümetine yakın kaynaklar Türkiye’nin de Angelov’u 'istenmeyen adam' ilan ettiğini ve ilgili notanın Bulgaristan’a bugün ulaştırılacağını doğruladılar.

SİYASETE KARIŞMAKLA SUÇLANDI

Bu konuda verilen karşılıklı notalar Türkiye ile Bulgaristan arasında yeni bir süreç başlatırken, Bulgaristan basınında çıkan haberlerde Uğur Emiroğlu’nun resmi görevleri ile bağdaşmayan faaliyetlerde bulunduğu iddia edildi. Bu haberlerde Emiroğlu’nun Bulgaristan vatandaşlarına dini telkinlerde bulunduğu iddia ediliyor. İslamı yayma faaliyetleri yürüttüğü belirtilen Uğur Emiroğlu’nun Bulgaristan’da geçirdiği zamanının büyük bölümünde  sosyal konularda görevli olmasına rağmen dini faaliyetler yürüttüğü ve Bulgaristan iç siyasetine yönelik çalışmalarda bulunduğu vurgulanıyor. Türk diplomat Bulgaristan’da göreve başlamadan önce Bursa, Trabzon, Gümüşhane ve Strazburg'da müftü olarak görev yapmıştı. Bulgaristan Uğur Emiroğlu’nun Viyana Konvansiyonu gereği 72 saatte ülkeyi terk etmesini isterken, Bulgaristan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Betina Joteva basın mensuplarının konu hakkındaki sorularını yanıtlamadı. Joteva bakanlığının Türk diplomatın istenmeyen adam ilan edilmesiyle ilgili gelişmeleri yorumlamayacağını belirtmekle yetindi.Türkiye’nin  ülkeyi terk etmesini istediği Bulgaristan’ın İstanbul Başkonsolosu Angel Angelov ise Güneydoğu Avrupa bölgesinde deneyimli bir diplomat. 14 Nisan 2014 tarihinde başladığı İstanbul’daki görevinden önce Bulgaristan’ın Edirne Başkonsolosluğu’nu da yapan Angelov daha önce de Makedonya'da Bulgaristan Büyükelçiliği görevinde bulunmuştu. Uluslararası ilişkiler alanında yüksek lisans derecesine sahip olan Angel Angelov bir dönem Bulgaristan’ın Sırbistan, Bosna Hersek, Hırvatistan ve Karadağ Cumhuriyeti ile ilişkilerinden sorumluydu.

KRİZİ AHMET DOĞAN TETİKLEDİ

Türkiye ile Bulgaristan arasında soğuk rüzgarların esmeye başlamasına HÖH’ün Onursal Başkanı Ahmed Doğan’ın tutumu neden olmuştu. Doğan partinin genel başkanı Lütfi Mestan’ı Rus uçağının düşürülmesi olayında Türkiye’yi destekleyen açıklama yapması üzerine genel başkanlıktan azletmişti. Mestan’ın demokratik teamüllere aykırı bir şekilde, adeta parti içi darbe yapılarak görevden alınması Türkleri temsil eden çeşitli STK’ların tepkisine neden olmuştu. Ahmet Doğan’ın bu süreçte Türkiye aleyhine yaptığı açıklamalar üzerine Ankara Ahmet Doğan ile birlikte HÖH Milletvekili Delyan Peevski’ye Türkiye’ye giriş yasağı koymuştu. Patlak veren bu kriz ve ardından HÖH’te yaşanan bölünme üzerine HÖH Eş Başkanı Mustafa Karadayı Dışişleri Bakanı Daniel Mitov’un parlamentoya gelerek, partinin onursal başkanı Ahmed Doğan’a ve medya patronu olan milletvekilleri Delyan Peevski’ye karşı Türkiye’ye giriş yasağının neden konduğu konusunda bilgi vermesini istemişti. HÖH yetkilileri bununla da yetinmeyerek Bulgaristan Meclisi’ne 72 milletvekillinin imzasıyla verdikleri önerge ile Türkiye ve Rusya'nın Bulgaristan’ın  içişlerine karıştığı iddialarını araştıracak bir komisyon kurulmasını teklif etmişlerdi. 

GÖKÇE’DEN KOMİSYON ÖNERİSİNE TEPKİ

Hak ve Özgürlükler Hareketi'nin önergesinde özetle‘’Türkiye Cumhuriyeti, Bulgaristan'ın içişlerine karışmıştır. Bu olay, önerilen komisyonun gerekliliğini ortaya koyuyor " ifadeleri kullanılmıştı. Bu yönde kamuoyunda yer alan haberlerin endişe verici olduğu belirtilen önergede milli güvenliğin ve bağımsızlığın tehlikede olabileceği vurgusu yapılmıştı. Bunu fırsat bilen parlametodaki milliyetçi Bulgar milletvekillerinin sözcüleri de kurulacak komisyonun Türkiye'nin Sofya Büyükelçisi Süleyman Gökçe’yi de dinlemesini ve faaliyetlerini sorgulamasını talep eden açıklamalar yapmıştı. Bunun üzerine Bulgaristan basınına açıklama yapan Büyükelçi Gökçe, özel bir televizyonun canlı yayınına katılarak Bulgar meclisinin,  Türkiye ve  Rusya'nın  Sofya'nın içişlerine karıştığı iddialarını araştıracak bir komisyonun kurulmasının çok üzücü ve kırıcı bir durum olduğunu söylemişti. Açıklamasında Türkiye ile Bulgaristan’ın komşu ve iyi bir dost ülke olduğunu da belirten Gökçe ‘’ NATO ve AB’de müttefik olan ülkelerimiz arasındaki olayların bu şekilde gelişmesi çok yazık” demişti.
Bulgaristan’ın Uğur Emiroğlu’nu ‘persona non grata’ ilan etmesi ilk değil. Sofya daha önce de Türk diplomatlar hakkında aynı  tavrı sergilemiş ve geçtiğimiz yıllarda Türkiye’nin Burgaz Başkonsolosu Beyza Üntuna’yı istenmeyen diplomat ilan ederek sınır dışı etmişti.

(İsmail KORKMAZ)